PSA là một kháng nguyên đặc hiệu của tiền liệt tuyến. Và việc xét nghiệm PSA dùng để phát hiện và theo dõi tình trạng ung thư tiền liệt tuyến. Đây được xem là một cách phát hiện sớm ra bệnh để điều trị. Vậy để hiểu rõ hơn về PSA là gì hãy cùng greenlinecoffee.net tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!

I. Một số thông tin về ung thư tiền liệt tuyến

Ung thư tiền liệt tuyến là ung thư thường xảy ra với nam giới, cũng là loại ung thư phổ biến thứ 4 trên thế giới. Bệnh ung thư này thường tiến triển chậm và không có triệu chứng khi bệnh tiến triển. 

Ở giai đoạn đầu người bệnh có thể gặp những rối loạn về đường tiểu như tiểu nhiều lần, tiểu gấp, tiểu ngắt quãng, tia nước tiểu yếu,…

Và chỉ số PSA thực sự rất quan trọng để phát hiện trong ung thư tiền liệt tuyến. Vậy PSA là gì hãy cùng tìm hiểu ở phần tiếp theo nhé!

II. PSA là gì?

PSA là một kháng nguyên đặc hiệu của tuyến tiền liệt được mã hóa bởi gen KLK3. PSA được tiết ra bởi các tế bào biểu mô tuyến tiền liệt và có trọng lượng phân tử từ 30.000-34.000 dalton.

Hầu hết PSA trong máu liên kết với protein huyết tương. Chỉ khoảng 30% PSA tự do không liên kết với protein. Các PSA tự do này không thể phân hủy protein. Vì lý do này, PSA được coi là một dấu hiệu của ung thư tuyến tiền liệt.

Tỷ lệ PSA tự do trên tổng PSA được sử dụng để chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt nếu mức PSA tự do nằm trong khoảng 4-10 ng /ml. Nếu tỷ lệ PSA tự do trên tổng số PSA nhỏ hơn 15%, nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt là rất cao. 

III. Khi nào nên thực hiện xét nghiệm PSA

Trên thực tế thì không phải ai cũng thực hiện xét nghiệm PSA, xét nghiệm PSA nên thực hiện trong những trường hợp như:

• Đối với nam giới trên 50 tuổi, xét nghiệm PSA ung thư tuyến tiền liệt có thể được chỉ định để đánh giá nguy cơ và hỗ trợ tích cực trong việc tầm soát ung thư.

• Ở những bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt mới được chẩn đoán, xét nghiệm PSA (kết hợp với một số yếu tố khác, chẳng hạn như giai đoạn khối u, điểm Gleason từ sinh thiết tuyến tiền liệt) được sử dụng để xác định nguy cơ tiến triển của ung thư có thể được đánh giá. Từ đó, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
• Sau khi điều trị ung thư tuyến tiền liệt, các bác sĩ thường xuyên theo dõi chỉ số PSA để đánh giá hiệu quả điều trị như có khả năng chữa khỏi hoàn toàn, phát hiện ung thư tái phát hoặc đáp ứng với liệu pháp nội tiết,…

IV. Ưu và nhược điểm của phương pháp PSA

1. Ưu điểm

• Xét nghiệm PSA đối với ung thư tuyến tiền liệt có giá trị chẩn đoán và có thể giúp phát hiện sớm bệnh ung thư, từ đó tăng cơ hội khỏi bệnh hoàn toàn và tiết kiệm chi phí điều trị.

• Theo dõi điều trị tích cực, phát hiện sớm bệnh tái phát, quản lý sức khỏe hiệu quả, giảm nguy cơ biến chứng cho bệnh nhân.
• Nó có tác dụng phòng ngừa tích cực ở những người đàn ông có nguy cơ mắc bệnh cao.
• Kỹ thuật này tương tự như các phương pháp xét nghiệm máu truyền thống, ít tốn công sức hơn và tiết kiệm chi phí.

2. Nhược điểm

Phương pháp xét nghiệm PSA cũng mang đến những nhược điểm như:

• Kết quả xét nghiệm PSA đối với ung thư tuyến tiền liệt có thể không chính xác. Cụ thể là “âm tính giả” do béo phì hoặc ảnh hưởng của một số loại thuốc, và “dương tính giả” nếu bệnh nhân bị viêm hoặc phì đại tuyến tiền liệt.
• Lấy máu PSA có thể gặp rủi ro như đau, chảy máu và nhiễm trùng.
• Kết quả không chính xác có thể gây nhầm lẫn và ảnh hưởng đến sức khỏe của bệnh nhân.
• Nếu kết quả PSA không chính xác, bệnh nhân có thể làm thêm các xét nghiệm khác.

V. Cách thực hiện xét nghiệm PSA

Khi được bác sĩ yêu cầu thực hiện xét nghiệm PSA, người bệnh sẽ tuân theo quy trình xét nghiệm như:

• Bệnh nhân không cần nhịn ăn hay chuẩn bị đặc biệt trước khi lấy mẫu.
• Kỹ thuật viên sẽ sát khuẩn vùng tĩnh mạch ở cánh tay sau đó dùng xilanh lấy máu.
• Để tránh sự bay hơi, kỹ thuật viên sẽ phân tích trong 2 giờ.
• Mẫu máu được phân tích để xác định nồng độ PSA.
• Bên cạnh đó bác sĩ còn dựa vào các yếu tố như tiền sử gia đình, loại thuốc đang dùng mà kết luận.

VI. Ý nghĩa của chỉ số PSA

Với độ đặc hiệu xấp xỉ 91% và độ nhạy 21%, xét nghiệm PSA giúp chẩn đoán và phát hiện sớm ung thư tuyến tiền liệt. Ý nghĩa của chỉ số PSA được giải thích như sau:

• Ở những người khỏe mạnh, PSA toàn phần trong máu thường nhỏ hơn 4 ng/mL.
• Nếu PSA toàn phần trong máu được đo từ 4 đến 10 ng/mL, cần theo dõi thêm để loại trừ các nguyên nhân khác gây tăng PSA.
• Nghi ngờ ung thư tuyến tiền liệt nếu PSA> 10 ng/mL.

Mức PSA cao không nhất thiết có nghĩa là bạn bị ung thư tuyến tiền liệt. Một số nguyên nhân làm tăng chỉ số PSA như viêm tuyến tiền liệt, u xơ tiền liệt tuyến…

Vì vậy, để phát hiện sớm các bệnh lý nguy hiểm, hãy đi khám sức khỏe định kỳ tại cơ sở y tế.

Bên cạnh đó để chẩn đoán chính xác, người bệnh cần định lượng chỉ số PSA tự do và tỷ số PSA tự do/ PSA toàn phần. Hay cụ thể:

• FPSA/ PSA toàn phần càng thấp, tỷ lệ ung thư tiền liệt tuyến là 56%.
• FPSA/PSA toàn phần > 0.25 thì tỷ lệ ung thư tiền liệt tuyến chỉ 0.8%.

Trên đây là toàn bộ những thông tin về PSA là gì được nhiều bạn tìm hiểu. Hy vọng những thông tin này sẽ hữu ích với các bạn. Cảm ơn đã đón đọc!